logo

L2空間 📂ルベーグ空間

L2空間

定義 1

関数空間 L2L^{2} を次のように定義する。

L2(E):={f:(Ef2dm)12<} L^{2} (E) := \left\{ f : \left( \int_{E} | f |^2 dm \right)^{{1} \over {2}} < \infty \right\}

性質

  1. L2L^{2}距離空間である。距離は次のように定義される。 d(f,g):=(f(x)g(x)2dx)12=fg2=fg,fg d(f,g) := \left( \int \left| f(x) - g(x) \right|^{2}dx \right)^{\frac{1}{2}} = \left\| f-g \right\|_{2} = \sqrt{\braket{f-g, f-g}}
  2. L2L^{2}ベクトル空間である。
  3. L2L^{2}ノルム空間である。ノルムは次のように定義される。 f2:=(f(x)2dx)12=f,f \left\| f \right\|_{2} := \left( \int \left| f(x) \right|^{2}dx \right)^{\frac{1}{2}} = \sqrt{\braket{f,f}}
  4. L2L^{2}完備空間である。
  5. L2L^{2}内積空間である。内積は次のように定義される。 f,g:=f(x)g(x)dx \braket{f, g} := \int \overline{f(x)}g(x)dx

説明

L2L^{2}空間は、p=2p=2の時のLpL^{p}空間の特別な場合であり、LpL^{p}空間の中で唯一内積が定義される空間である。完備内積空間は特にヒルベルト空間hilbert spaceと呼ばれる。したがって、L2L^{2}はヒルベルト空間である。ヒルベルト空間は、偏微分方程式量子力学を含む様々な分野で登場する重要な空間である。

LpL^{p}空間についての一般化された証明は、こちらを参照してください。

証明

3.

ノルムの定義

VVF\mathbb{F}上のベクトル空間としよう。関数:VF\left\| \cdot \right\| : V \to \mathbb{F}u,vV\mathbf{u}, \mathbf{v} \in VkFk \in \mathbb{F}に対して次の三つの条件を満たすならば、それを**VV上のノルム**と定義する。

  • 正定性: u0\left\| \mathbf{u} \right\| \ge 0そしてu=0    u=0\mathbf{u} = \mathbb{0} \iff \left\| \mathbf{u} \right\| = 0
  • 斉次性: ku=ku\left\|k \mathbf{u} \right\| = | k | \left\| \mathbf{u} \right\|
  • 三角不等式: u+vv+u\left\| \mathbf{u} + \mathbf{v}\right\| \le \left\|\mathbf{v} \right\| + \left\| \mathbf{u} \right\|

L2L ^{2}のノルムをf2:=(Ef2dm)12\displaystyle \left\| f \right\|_{2} := \left( \int_{E} | f |^2 dm \right)^{{1} \over {2}}のように定義しよう。

  • Part 1. 正定性

    f0| f | \ge 0だから、f20\left\| f \right\|_{2} \ge 0ほとんど至る所でf=0f = 0ならば、f2=0\left\| f \right\|_{2} = 0である。反対に、f2=0\left\| f \right\|_{2} = 0ならば、ほとんど至る所でf=0f = 0でなければならない。

  • Part 2. 斉次性

    cf2=(Ecf2dm)12=(c2Ef2dm)12=c(Ef2dm)12=cf2 \left\| c f \right\|_{2} = \left( \int_{E} | c f |^2 dm \right)^{{1}\over {2}} =\left( |c|^2 \int_{E} | f |^2 dm \right)^{{1}\over {2}} = |c| \left( \int_{E} | f |^2 dm \right)^{{1}\over {2}} = |c| \left\| f\right\|_{2}

  • Part 3. 三角不等式

    f+g22=Ef+g2dm=E(f+g)(f+g)dm=Ef2dm+E(fg+fg)dm+Eg2dm \begin{align*} \left\| f + g \right\|_{2}^{2} =& \int_{E} | f + g |^2 dm \\ =& \int_{E} ( f + g ) \overline{( f + g )} dm \\ =& \int_{E} | f |^2 dm + \int_{E} ( f \overline{g} + \overline{f} g ) dm +\int_{E} | g |^2 dm \end{align*}

    コーシー-シュワルツの不等式により、次を得る。

    E(fg+fg)dm2Efgdm2f2g2=f+g22f2+2f2g2+g2=(f2+g2)2 \begin{align*} \int_{E} ( f \overline{g} + \overline{f} g ) dm \le & 2 \int_{E} | fg | dm \le 2 | f |_{2} | g |_{2} \\ =& | f + g | _{2}^{2} \le | f | _{2} + 2 | f | _{2} | g | _{2} + | g | _{2} \\ =& \left( | f |_{2} + | g |_{2} \right)^{2} \end{align*}

    まとめると

    f+g2f2+g2 \left\| f + g \right\|_{2} \le \left\| f \right\|_{2} + | g |_{2}

5.

内積の定義

HHベクトル空間としよう。x,y,zHx,y,z \in Hα,βC\alpha, \beta \in \mathbb{C}に対して、次の条件を満たす関数

,:H×HC \langle \cdot , \cdot \rangle : H \times H \to \mathbb{C}

内積と定義し、(H,,)\left( H, \langle \cdot ,\cdot \rangle \right)内積空間と言う。

  • 線形性: αx+βy,z=αx,z+βy,z\langle \alpha x + \beta y ,z \rangle =\alpha \langle x,z\rangle + \beta \langle y,z\rangle
  • 共役対称性: x,y=y,x\langle x,y \rangle = \overline{ \langle y,x \rangle}
  • 正定性: x,x0andx,x=0    x=0\langle x,x \rangle \ge 0 \quad \text{and} \quad \langle x,x \rangle = 0\iff x=0

L2L ^{2}の内積をf,g:=Efgdm\displaystyle \langle f , g \rangle := \int_{E} f \overline{g} dmのように定義しよう。

  • Part 1. 線形性

    f+g,h=E(f+g)gdm=Efgdm+Eggdm=f,h+g,h \langle f + g , h \rangle = \int_{E} ( f + g ) \overline{g} dm = \int_{E} f \overline{g} dm + \int_{E} g \overline{g} dm = \langle f , h \rangle + \langle g , h \rangle

    そして

    cf,g=Ecfgdm=cEfgdm=cf,g \langle c f , g \rangle = \int_{E} c f \overline{g} dm = c \int_{E} f \overline{g} dm = c \langle f , g \rangle

  • Part 2. 共役対称性

    f,g=Efgdm=Efgdm=Egfdm=f,g \langle f , g \rangle = \int_{E} f \overline{g} dm = \overline{ \int_{E} \overline{f} g dm} = \overline{ \int_{E} g \overline{f} dm} = \overline{ \langle f , g \rangle }

  • Part 3. 正定性

    f,f=Effdm=Ef2dm=f2 \langle f, f \rangle = \int_{E} f \overline{f} dm = \int_{E} | f |^2 dm = \sqrt{ | f |_{2} }

性質 3. のPart 1により証明終了だ。

参照


  1. Capinski. (1999). Measure, Integral and Probability: p131. ↩︎