logo

큐비트: 양자컴퓨터에서 정보의 기본단위 📂양자정보이론

큐비트: 양자컴퓨터에서 정보의 기본단위

양자정보이론
[ 펼치기 · 접기 ]

정의1

C\mathbb{C} 위의 벡터공간 C2\mathbb{C}^{2}의 두 단위벡터 [10]\begin{bmatrix} 1 \\ 0 \end{bmatrix}, [01]\begin{bmatrix} 0 \\ 1 \end{bmatrix}디랙 노테이션으로 다음과 같이 표기하자.

0=[10]1=[01] \ket{0} = \begin{bmatrix} 1 \\ 0 \end{bmatrix}\qquad \ket{1} = \begin{bmatrix} 0 \\ 1 \end{bmatrix}

집합 {0,1}\left\{ \ket{0}, \ket{1} \right\}의 원소를 큐비트qubit, 양자비트라 한다.

C2\mathbb{C}^{2}nn텐서곱 (C2)n=C2C2n\left( \mathbb{C}^{2} \right)^{\otimes n} = \overbrace{\mathbb{C}^{2} \otimes \cdots \otimes \mathbb{C}^{2}}^{n}의 표준기저

{00,,11} \left\{ \ket{0} \otimes \cdots \otimes \ket{0}, \dots, \ket{1} \otimes \cdots \otimes \ket{1} \right\}

의 원소를 nn큐비트nnqubit라 한다.

설명

qubit는 quantum bit의 줄임말이다. 비트bit가 고전컴퓨터에서 정보처리의 최소단위라면, 큐비트는 양자컴퓨터에서 정보처리의 최소단위이다.

nn큐비트는 다음과 같이 간단히 표기한다. a=(a0,a1,,an1){0,1}na = (a_{0}, a_{1}, \dots, a_{n-1}) \in \left\{ 0, 1 \right\}^{n}nn비트라고 하면,

a=a0,a1,,an1=a0a1an1=a0a1an1 \begin{align*} \ket{a} &= \ket{a_{0}, a_{1}, \dots, a_{n-1}} \\ &= \ket{a_{0} a_{1} \dots a_{n-1}} \\ &= \ket{a_{0}} \otimes \ket{a_{1}} \otimes \cdots \otimes \ket{a_{n-1}} \end{align*}

예시: (C2)2(\mathbb{C}^{2}) ^{\otimes 2}

가장 간단한 예로 (C2)2=C2C2C4(\mathbb{C}^{2}) ^{\otimes 2} = \mathbb{C}^{2} \otimes \mathbb{C}^{2} \cong \mathbb{C}^{4}인 경우를 구체적으로 보자. 22큐비트는 다음과 같이 표기한다.

00=0,0=00,01=0,1=0110=1,0=10,11=1,1=11 \ket{00} = \ket{0,0} = \ket{0} \otimes \ket{0},\qquad \ket{01} = \ket{0,1} = \ket{0} \otimes \ket{1} \\ \ket{10} = \ket{1,0} = \ket{1} \otimes \ket{0},\qquad \ket{11} = \ket{1,1} = \ket{1} \otimes \ket{1}

각각의 22큐비트를 행렬로 표현하면, 크로네커 곱의 정의에 따라 다음과 같다.

00=00=[10][10]=[1[10]0[10]]=[1000]01=01=[10][01]=[1[01]0[01]]=[0100]10=10=[01][10]=[0[10]1[10]]=[0010]11=11=[01][01]=[0[01]1[01]]=[0001] \begin{align*} \ket{00} &= \ket{0} \otimes \ket{0} = \begin{bmatrix} 1 \\ 0 \end{bmatrix} \otimes \begin{bmatrix} 1 \\ 0 \end{bmatrix} = \begin{bmatrix} 1 \begin{bmatrix} 1 \\ 0 \end{bmatrix} \\[1em] 0 \begin{bmatrix} 1 \\ 0 \end{bmatrix} \end{bmatrix} = \begin{bmatrix} 1 \\ 0 \\ 0 \\ 0 \end{bmatrix} \\ \ket{01} &= \ket{0} \otimes \ket{1} = \begin{bmatrix} 1 \\ 0 \end{bmatrix} \otimes \begin{bmatrix} 0 \\ 1 \end{bmatrix} = \begin{bmatrix} 1 \begin{bmatrix} 0 \\ 1 \end{bmatrix} \\[1em] 0 \begin{bmatrix} 0 \\ 1 \end{bmatrix} \end{bmatrix} = \begin{bmatrix} 0 \\ 1 \\ 0 \\ 0 \end{bmatrix} \\ \ket{10} &= \ket{1} \otimes \ket{0} = \begin{bmatrix} 0 \\ 1 \end{bmatrix} \otimes \begin{bmatrix} 1 \\ 0 \end{bmatrix} = \begin{bmatrix} 0 \begin{bmatrix} 1 \\ 0 \end{bmatrix} \\[1em] 1 \begin{bmatrix} 1 \\ 0 \end{bmatrix} \end{bmatrix} = \begin{bmatrix} 0 \\ 0 \\ 1 \\ 0 \end{bmatrix} \\ \ket{11} &= \ket{1} \otimes \ket{1} = \begin{bmatrix} 0 \\ 1 \end{bmatrix} \otimes \begin{bmatrix} 0 \\ 1 \end{bmatrix} = \begin{bmatrix} 0 \begin{bmatrix} 0 \\ 1 \end{bmatrix} \\[1em] 1 \begin{bmatrix} 0 \\ 1 \end{bmatrix} \end{bmatrix} = \begin{bmatrix} 0 \\ 0 \\ 0 \\ 1 \end{bmatrix} \end{align*}

따라서 ikjl=δijδkl\braket{ik | jl} = \delta_{ij}\delta_{kl}이다. 이때 δ\delta크로네커 델타이다. 임의의 (C2)2(\mathbb{C}^{2}) ^{\otimes 2}의 원소는 다음과 같다.

(α00+α11)(β00+β11)=α0β000+α0β101+α1β010+α1β111=α0β000+α0β101+α1β010+α1β111=α0000+α0101+α1010+α1111 \begin{align*} & (\alpha_{0}\ket{0} + \alpha_{1}\ket{1}) \otimes (\beta_{0}\ket{0} + \beta_{1}\ket{1})\\ &= \alpha_{0}\beta_{0} \ket{0} \otimes \ket{0} + \alpha_{0}\beta_{1} \ket{0} \otimes \ket{1} + \alpha_{1}\beta_{0} \ket{1} \otimes \ket{0} + \alpha_{1}\beta_{1} \ket{1} \otimes \ket{1} \\ &= \alpha_{0}\beta_{0} \ket{00} + \alpha_{0}\beta_{1} \ket{01} + \alpha_{1}\beta_{0} \ket{10} + \alpha_{1}\beta_{1} \ket{11} \\ &= \alpha_{00}\ket{00} + \alpha_{01}\ket{01} + \alpha_{10}\ket{10} + \alpha_{11}\ket{11} \\ \end{align*}

특히나 {a}a{0,1}2\left\{ \ket{a} \right\}_{a \in \left\{ 0, 1 \right\}^{2}}(C2)2(\mathbb{C}^{2}) ^{\otimes 2}의 기저라고하면 임의의 ψ(C2)2\ket{\psi} \in (\mathbb{C}^{2}) ^{\otimes 2}에 대해,

ψ=a{0,1}2aψa=a{0,1}2ψaa \ket{\psi} = \sum\limits_{a \in \left\{ 0, 1 \right\}^{2}} \braket{a | \psi} \ket {a} = \sum\limits_{a \in \left\{ 0, 1 \right\}^{2}} \psi_{a} \ket {a}

ψ,ξ(C2)2\ket{\psi}, \ket{\xi} \in (\mathbb{C}^{2}) ^{\otimes 2}의 내적은,

ψξ=a{0,1}2ψaξa \braket{\psi | \xi} = \sum\limits_{a \in \left\{ 0, 1 \right\}^{2}} \overline{\psi_{a}} \xi_{a}

이때 ψa\overline{\psi_{a}}ψa\psi_{a}켤레복소수이다.

같이보기


  1. 김영훈·허재성, 양자 정보 이론 (2020), p93-95 ↩︎