logo

곡선 좌표계에서 스칼라 함수의 라플라시안 📂수리물리

곡선 좌표계에서 스칼라 함수의 라플라시안

정리

곡선 좌표계에서 스칼라 함수 $f=f(q_{1},q_{2},q_{3})$의 라플라시안은 다음과 같다.

$$ \nabla ^{2}f= \frac{1}{h_{1}h_{2}h_{3}}\left[\frac{ \partial }{ \partial q_{1} } \left( \frac{h_{2}h_{3}}{h_{1}} \frac{ \partial f}{ \partial q_{1}}\right)+\frac{ \partial }{ \partial q_{2} } \left( \frac{h_{1}h_{3}}{h_{2}} \frac{ \partial f}{ \partial q_{2}}\right)+\frac{ \partial }{ \partial q_{3} } \left( \frac{h_{1}h_{2}}{h_{3}} \frac{ \partial f}{ \partial q_{3}}\right) \right] $$

공식

  • 직교 좌표계:

    $$ h_{1}=h_{2}=h_{3}=1 $$

    $$ \nabla ^2 f= \frac{ \partial^2 f}{ \partial x^2 }+\frac{ \partial^2 f}{ \partial y^2}+\frac{ \partial^2 f}{ \partial z^2} $$

  • 원통 좌표계:

    $$ h_{1}=1,\quad h_{2}=\rho,\quad h_{3}=1 $$

    $$ \nabla ^{2}f= \frac{1}{\rho} \frac{ \partial }{ \partial \rho }\left( \rho\frac{ \partial f}{ \partial \rho} \right) + \frac{1}{\rho^{2}} \frac{\partial ^{2} f}{\partial \phi^{2} }+ \frac{\partial ^{2} f}{\partial z^{2} } $$

  • 구 좌표계:

    $$ h_{1}=1,\quad h_{2}=r\quad, h_{3}=r\sin\theta $$

    $$ \nabla ^{2}f= \frac{1}{r^{2}} \frac{ \partial }{ \partial r }\left(r^{2} \frac{ \partial f}{ \partial r} \right) + \frac{1}{r^{2}\sin\theta}\frac{ \partial }{ \partial \theta }\left( \sin \theta \frac{ \partial f}{ \partial \theta} \right)+\frac{1}{r^{2}\sin^{2}\theta} \frac{\partial ^{2} f}{\partial \phi^{2} } $$

유도

곡선 좌표계에서의 그래디언트다이벌전스를 차례로 적용하면 얻을 수 있다. 어떤 스칼라 함수 $f$의 그래디언트는 다음과 같고

$$ \nabla f= \frac{1}{h_{1}}\frac{ \partial f }{ \partial q_{1} } \hat{\mathbf{q}}_{1} + \frac{1}{h_{2}}\frac{ \partial f }{ \partial q }_{2} \hat{\mathbf{q}_{2}}+\frac{1}{h_{3}}\frac{ \partial f }{ \partial q_{3} } \hat{\mathbf{q}}_{3} $$

어떤 벡터 함수 $\mathbf{F}$의 다이벌전스는 다음과 같다.

$$ \nabla \cdot \mathbf{F}=\frac{1}{h_{1}h_{2}h_{3}}\left[ \frac{ \partial }{ \partial q_{1} }(h_{2}h_{3}F_{1})+\frac{ \partial }{ \partial q_{2} }(h_{1}h_{3}F_{2})+\frac{ \partial }{ \partial q_{3} }(h_{1}h_{2}F_{3}) \right] $$

따라서 $f$의 라플라시안은 다음과 같다.

$$ \begin{align*} \nabla \cdot (\nabla f) &=\nabla \cdot \left( \frac{1}{h_{1}}\frac{ \partial f }{ \partial q_{1} } \hat{\mathbf{q}}_{1} + \frac{1}{h_{2}}\frac{ \partial f }{ \partial q }_{2} \hat{\mathbf{q}_{2}}+\frac{1}{h_{3}}\frac{ \partial f }{ \partial q_{3} } \hat{\mathbf{q}}_{3} \right) \\ &=\frac{1}{h_{1}h_{2}h_{3}}\left[\frac{ \partial }{ \partial q_{1} } \left( \frac{h_{2}h_{3}}{h_{1}} \frac{ \partial f}{ \partial q_{1}}\right)+\frac{ \partial }{ \partial q_{2} } \left( \frac{h_{1}h_{3}}{h_{2}} \frac{ \partial f}{ \partial q_{2}}\right)+\frac{ \partial }{ \partial q_{3} } \left( \frac{h_{1}h_{2}}{h_{3}} \frac{ \partial f}{ \partial q_{3}}\right) \right] \end{align*} $$

같이보기