logo

벡터 공간의 리플렉시브 📂선형대수

벡터 공간의 리플렉시브

정의 1

XX벡터공간, XX^{\ast \ast}바이듀얼이라고 하자. XXX^{\ast \ast} \approx X면, XX리플렉시브reflexive라고 한다.

설명

일반적으로 벡터 공간은 듀얼을 취할때마다 점점 그 크기가 더 커진다. 그런데 리플렉시브라는 말은 사실상 듀얼 스페이스가 계속해서 커지지 않는 공간이라고 보아도 좋다. 리플렉시브한 공간에는 다음의 예시가 있다.

p\ell^{p} 공간에 대한 증명을 소개한다.

증명

전략: 이 증명에서만 쓰이는 함수 sign:CR\operatorname{sign} : \mathbb{C} \to \mathbb{R} 을 정의하자. sign(λ):={λλ,λ01,λ=0 \operatorname{sign} ( \lambda ) := \begin{cases} \displaystyle {{| \lambda | } \over { \lambda }} &, \lambda \ne 0 \\ 1 &, \lambda = 0 \end{cases} 정의에 따라 λsign(λ)=λ\lambda \operatorname{sign} (\lambda) = | \lambda | 이다. 이는 널리 쓰이는 복소수의 부호 sign\operatorname{sign}의 정의와 조금 다른 것에 주의하라.


우선은 1p+1q=1\displaystyle {{1} \over {p}} + {{1} \over {q}} = 1 에 대해 pq{\ell^{p}}^{ \ast } \approx \ell^{q} 임을 보일 것이다. 사상 ϕ:pq\phi : {\ell^{p}}^{ \ast } \to \ell^{q}fpf \in {\ell^{p}}^{ \ast } 에 대해 ϕ(f)=(f(e1),f(e2),)\phi (f) = \left( f(e_{1}) , f(e_{2}) , \dots \right) 이라고 정의하자. 여기서 eje_{j}jj 번째 성분만 11 이고 나머지는 00 인 단위벡터 ej:=(,0,1,0,)e_{j}:=(\dots ,0, 1 , 0 , \dots ) 를 의미한다.

이제 이 포함된 yj:=sign(fq(ej))fq1(ej)(j=1nf(ej)q)1pC\displaystyle y_{j} : = {{ \operatorname{sign} \left( f^q (e_{j} ) \right) f^{q-1} (e_{j} ) } \over { \left( \sum_{j=1}^{n} \left| f (e_{j} ) \right|^{q} \right)^{{{1} \over {p}}} }} \in \mathbb{C} 을 정의하자. 모든 λC\lambda \in \mathbb{C} 에 대해 λ=1|\lambda| = 1 이므로

y1e1++ynenpp=j=1nyjp=j=1n1f(ej)(q1)p(j=1nf(ej)q) \| y_{1} e_{1} + \dots + y_{n} e_{n} \|_{p}^{p} = \sum_{j=1}^{n} |y_{j}|^{p} = \sum_{j=1}^{n} {{ 1 \cdot \left| f (e_{j} ) \right|^{(q-1)p} } \over { \left( \sum_{j=1}^{n} \left| f (e_{j} ) \right|^{q} \right) }}

(q1)p=q(q-1)p = q 이므로

y1e1++ynenpp=1 \| y_{1} e_{1} + \dots + y_{n} e_{n} \|_{p}^{p} = 1

fpf \in \ell_{p}^{ \ast }는 선형이므로

f(y1e1++ynen)=y1f(e1)++ynf(en)=1(j=1nf(ej)q)1p(sign(fq(e1))fq1(e1)f(e1)++sign(fq(en))fq1(en)f(en))=1(j=1nf(ej)q)1p(sign(fq(e1))fq(e1)++sign(fq(en))fq(en)) \begin{align*} & f( y_{1} e_{1} + \dots + y_{n} e_{n} ) \\ =& y_{1} f( e_{1} ) + \dots + y_{n} f(e_{n}) \\ =& {{ 1 } \over { \left( \sum_{j=1}^{n} \left| f (e_{j} ) \right|^{q} \right)^{{{1} \over {p}}} }} \left( \operatorname{sign} \left( f^q (e_{1} ) \right) f^{q-1} (e_{1} ) f(e_{1}) + \dots +\operatorname{sign} \left( f^q (e_{n} ) \right) f^{q-1} (e_{n} ) f(e_{n}) \right) \\ =& {{ 1 } \over { \left( \sum_{j=1}^{n} \left| f (e_{j} ) \right|^{q} \right)^{{{1} \over {p}}} }} \left( \operatorname{sign} \left( f^q (e_{1} ) \right) f^{q} (e_{1} )+ \dots +\operatorname{sign} \left( f^q (e_{n} ) \right) f^{q} (e_{n} ) \right) \end{align*}

λsign(λ)=λ\lambda \operatorname{sign} (\lambda) = | \lambda |

sign\operatorname{sign} 의 성질에 따라

f(y1e1++ynen)=1(j=1nf(ej)q)1p(f(e1)q++f(en)q)=(j=1nf(ej)q)11p=(j=1nf(ej)q)1q \begin{align*} f( y_{1} e_{1} + \dots + y_{n} e_{n} ) =& {{ 1 } \over { \left( \sum_{j=1}^{n} \left| f (e_{j} ) \right|^{q} \right)^{{{1} \over {p}}} }} \left( \left| f (e_{1}) \right|^{q} + \dots + \left| f (e_{n}) \right|^{q} \right) \\ =& \left( \sum_{j=1}^{n} \left| f(e_{j} ) \right|^{q} \right)^{1- {{1} \over {p}} } \\ =& \left( \sum_{j=1}^{n} \left| f(e_{j} ) \right|^{q} \right)^{ {{1} \over {q}} } \end{align*}

  • Part 1. (j=1f(ej)q)1qf\displaystyle \left| \left( \sum_{j=1}^{\infty} \left| f(e_{j} ) \right|^{q} \right)^{ {{1} \over {q}} } \right| \le \| f \|

    ff 는 유계이므로 모든 nNn \in \mathbb{N} 에 대해

    (j=1nf(ej)q)1qfy1e1++ynenp \left| \left( \sum_{j=1}^{n} \left| f(e_{j} ) \right|^{q} \right)^{ {{1} \over {q}} } \right| \le \| f \| \| y_{1} e_{1} + \dots + y_{n} e_ {n} \|_{p}

    y1e1++ynenpp=1\displaystyle \| y_{1} e_{1} + \dots + y_{n} e_{n} \|_{p}^{p} = 1 이므로 정리하면

    (j=1f(ej)q)1qf \left| \left( \sum_{j=1}^{\infty} \left| f(e_{j} ) \right|^{q} \right)^{ {{1} \over {q}} } \right| \le \| f \|

  • Part 2. ϕ\phi 는 함수다.

    위의 Part 1. 에서 ϕ(f)=(j=1f(ej)q)1qf<\displaystyle \left| \phi (f) \right| = \left| \left( \sum_{j=1}^{\infty} \left| f(e_{j} ) \right|^{q} \right)^{ {{1} \over {q}} } \right| \le \| f \| < \infty 이므로 ϕ(f)q\phi ( f ) \in \ell^{q}

  • Part 3. ϕ\phi는 선형이다.

    f,gpf , g \in {\ell^{p}}^{ \ast }λC\lambda \in \mathbb{C} 에 대해

    ϕ(λf+g)=((λf+g)e1,)=(λf(e1)+g(e1),)=(λf(e1),)+(g(e1),)=λϕ(f)+ϕ(g) \begin{align*} \phi ( \lambda f + g ) =& \left( ( \lambda f + g ) e_{1} , \dots \right) \\ =& \left( \lambda f (e_{1}) + g (e_{1}) , \dots \right) \\ =&\left( \lambda f (e_{1}) , \dots \right) + \left( g (e_{1}) , \dots \right) \\ =& \lambda \phi (f) + \phi (g) \end{align*}

  • Part 4. ϕ\phi는 단사다.

    f,gpf , g \in {\ell^{p}}^{ \ast } 에 대해 ϕ(f)=ϕ(g)\phi (f) = \phi (g) 이라고 하면 모든 jNj \in \mathbb{N} 에 대해 f(ej)=g(ej)f(e_{j} ) = g( e_{j} ) 이어야한다. (xj)q( x_{j} ) \in \ell^{q} 이라고 두면

    f((xj))=f(limn(x1e1++xnen)) f \left( ( x_{j} ) \right) = f \left( \lim_{n \to \infty} \left( x_{1} e_{1} + \dots + x_{n} e_{n} \right) \right)

    ϕ\phi선형이므로 연속이고

    f(limn(x1e1++xnen))=limnf(x1e1++xnen)=limn(x1f(e1)++xnf(en))=limn(x1g(e1)++xng(en))=limng(x1e1++xnen)=g(limn(x1e1++xnen))=g((xj)) \begin{align*} f \left( \lim_{n \to \infty} \left( x_{1} e_{1} + \dots + x_{n} e_{n} \right) \right) =& \lim_{n \to \infty} f \left( x_{1} e_{1} + \dots + x_{n} e_{n} \right) \\ =& \lim_{n \to \infty} \left( x_{1} f (e_{1} ) + \dots + x_{n} f(e_{n}) \right) \\ =& \lim_{n \to \infty} \left( x_{1} g (e_{1} ) + \dots + x_{n} g (e_{n}) \right) \\ =& \lim_{n \to \infty} g \left( x_{1} e_{1} + \dots + x_{n} e_{n} \right) \\ =& g \left( \lim_{n \to \infty} \left( x_{1} e_{1} + \dots + x_{n} e_{n} \right) \right) \\ =& g \left( ( x_{j} ) \right) \end{align*}

    정리하면

    ϕ(f)=ϕ(g)    f=g \phi (f) = \phi (g) \implies f = g

  • Part 5. ϕ\phi 는 전사다.

    임의의 (λj)q( \lambda_{j} ) \in \ell^{q} 에 대해 ϕ(f0)=(λj)\phi ( f_{0} ) = ( \lambda_{j} ) 를 만족하는 f0pf_{0} \in {\ell^{p}}^{ \ast } 가 존재함을 보이면 된다.함수 f0:pCf_{0} : \ell^{p} \to \mathbb{C}f0((xj)):=j=1xjλj\displaystyle f_{0} \left( (x_{j} ) \right) : = \sum_{j=1}^{\infty} x_{j} \lambda_{j} 과 같이 정의하자. 그러면 (xj),(yj)p( x_{j} ) , ( y_{j} ) \in \ell^{p} 에 대해

    f0(λ(xj)+(yj))=f0((λxj+yj))=j=1(λxj+yj)λj=λj=1xjλj+j=1yjλj=λf((xj))+f((yj)) \begin{align*} f_{0} \left( \lambda ( x_{j} ) + ( y_{j} ) \right) =& f_{0} \left( ( \lambda x_{j} + y_{j} ) \right) \\ =& \sum_{j=1}^{\infty} ( \lambda x_{j} + y_{j} ) \lambda_{j} \\ =& \lambda \sum_{j=1}^{\infty} x_{j} \lambda_{j} + \sum_{j=1}^{\infty} y_{j} \lambda_{j} \\ =& \lambda f \left( (x_{j} ) \right) + f \left( (y_{j} ) \right) \end{align*}

    이므로 f0f_{0} 는 선형이다. 또한 횔더 부등식에 의해

    f0=sup(xj)p=1j=1xjλjsup(xj)p=1(j=1xjp)1p(j=1λjq)1q< \| f_{0} \| = \sup_{ \| (x_{j}) \|_{p } = 1 } \left| \sum_{j=1}^{\infty} x_{j} \lambda_{j} \right| \le \sup_{ \| (x_{j}) \|_{p } = 1 } \left( \sum_{j=1}^{\infty} | x_{j} |^{p} \right)^{{1} \over {p}} \left( \sum_{j=1}^{\infty} | \lambda_{j} |^{q} \right)^{{1} \over {q}} < \infty

    이므로 f0f_{0} 는 유계고, 정리하면 f0pf_{0} \in {\ell^{p}}^{ \ast } 이다. 이 f0f_{0}

    ϕ(f0)=(f0(e1),f0(e2),)=(j=1e1λj,j=1e2λj,)=(λ1,λ2,)=(λj) \phi (f_{0} ) = \left( f_{0} (e_{1}) , f_{0} (e_{2}) , \dots \right) = \left( \sum_{j=1}^{\infty} e_{1} \lambda_{j} , \sum_{j=1}^{\infty} e_{2} \lambda_{j} , \dots \right) = (\lambda_{1} , \lambda_{2} , \dots ) = (\lambda_{j})

    를 만족시킨다.

  • Part 6. ϕ\phi 는 놈을 보존한다.

    ϕ(f)q=f\| \phi (f) \|_{q} = \| f \|임을 보이면 된다.

    f=sup(xj)p=1f((xj))=sup(xj)p=1j=1(xj)f(ej)sup(xj)p=1j=1(xj)f(ej)sup(xj)p=1(j=1xjp)1p(j=1f(ej)q)1q=(j=1f(ej)q)1q=ϕ(f)q \begin{align*} \| f \| =& \sup_{ \| (x_{j}) \|_{p } = 1 } \left| f((x_{j} )) \right| \\ =& \sup_{ \| (x_{j}) \|_{p } = 1 } \left| \sum_{j=1}^{\infty} (x_{j} ) f(e_{j} ) \right| \\ \le & \sup_{ \| (x_{j}) \|_{p } = 1 } \sum_{j=1}^{\infty} | (x_{j} ) | | f(e_{j} ) | \le \sup_{ \| (x_{j}) \|_{p } = 1 } \left( \sum_{j=1}^{\infty} | x_{j} |^{p} \right)^{{1} \over {p}} \left( \sum_{j=1}^{\infty} | f ( e_{j} ) |^{q} \right)^{{1} \over {q}} \\ =& \left( \sum_{j=1}^{\infty} | f ( e_{j} ) |^{q} \right)^{{1} \over {q}} \\ =& \| \phi (f) \|_{q} \end{align*}

    그런데 Part 1. 에서 (j=1f(ej)q)1qf\displaystyle \left| \left( \sum_{j=1}^{\infty} \left| f(e_{j} ) \right|^{q} \right)^{ {{1} \over {q}} } \right| \le \| f \| 이었으므로

    fϕ(f)qf \| f \| \le \| \phi (f) \|_{q} \le \| f \|

    정리하면

    ϕ(f)q=f \| \phi (f) \|_{q} = \| f \|

    위의 Part 2. 부터 Part 6. 까지를 정리하면 ϕ\phi아이소메트리임을 알 수 있다. 즉 1p+1q=1\displaystyle {{1} \over {p}} + {{1} \over {q}} = 1 에 대해 pq{\ell^{p}}^{ \ast } \approx \ell^{q} 임을 보였다.

  • Part 7.
    pq{\ell^{p}}^{ \ast } \approx \ell^{q} 이라고 하면 pq{\ell^{p}}^{\ast \ast} \approx {\ell^{q}}^{ \ast } 이다. 아이소메트리는 동치관계고, 동치관계추이성에 의해

    pp \ell_{p}^{\ast \ast} \approx \ell_{p}


  1. Kreyszig. (1989). Introductory Functional Analysis with Applications: p107. ↩︎