logo

ポーカー・プランク方程式の導出 📂確率微分方程式

ポーカー・プランク方程式の導出

定理

dXt=f(t,Xt)dt+g(t,Xt)dWt,t[t0,T] d X_{t} = f \left( t, X_{t} \right) dt + g \left( t , X_{t} \right) d W_{t} \qquad , t \in \left[ t_{0} , T \right] 確率微分方程式が上記のように与えられ、FC0(R)F \in C_{0}^{\infty} \left( \mathbb{R} \right)とする。そうすると、tt時点でのXtX_{t}確率密度関数p(t,x)p(t,x)は、次の偏微分方程式に従う。 p(t,x)t=[p(t,x)f(t,x)]x+122[p(t,x)(g(t,x))2]x2 {{ \partial p(t,x) } \over { \partial t }} = - {{ \partial \left[ p(t,x) f(t,x) \right] } \over { \partial x }} + {{ 1 } \over { 2 }} {{ \partial^{2} \left[ p(t,x) \left( g(t,x) \right)^{2} \right] } \over { \partial x^{2} }}


説明

方程式で描写されるのは、XtX_{t}自体ではなく、その確率分布であることに注意しよう。

特にf=0f = 0の場合は、熱方程式である。

導出

X=Xtf=f(t,Xt)g=g(t,Xt)g2=[g(t,Xt)]2 \begin{align*} X =& X_{t} \\ f =& f \left( t, X_{t} \right) \\ g =& g \left( t, X_{t} \right) \\ g^{2} =& \left[ g \left( t, X_{t} \right) \right]^{2} \end{align*}

便宜上、上記のような記法を許可し、次のように広く使われる偏微分の記法を使用しよう。 Fx=Fx F_{x} = {{ \partial F } \over { \partial x }}

Part 1.

  • 伊藤の公式: dYt=(Vt+Vxu+12Vxxv2)dt+VxvdWt dY_{t} = \left( V_{t} + V_{x} u + {{ 1 } \over { 2 }} V_{xx} v^{2} \right) dt + V_{x} v d W_{t}
  • [6] 伊藤積分の期待値: E[abfdWt]=0 E \left[ \int_{a}^{b} f d W_{t} \right] = 0

伊藤の公式によると、dF(X)d F \left( X \right)を計算すると、即ち伊藤積分の期待値 ()(\star)による dF(X)=(fFx+12g2Fxx)dt+gFxdWs    0tdF(X)=0t(fFx+12g2Fxx)dt+0tgFxdWs    E(F(X))=E0t(fFx+12g2Fxx)ds+0    dE(F)dt=E[fFx+12g2Fxx] \begin{align*} & d F \left( X \right) = \left( f F_{x} + {{ 1 } \over { 2 }} g^{2} F_{xx} \right) dt + g F_{x} d W_{s} \\ \implies & \int_{0}^{t} d F \left( X \right) = \int_{0}^{t} \left( f F_{x} + {{ 1 } \over { 2 }} g^{2} F_{xx} \right) dt + \int_{0}^{t} g F_{x} d W_{s} \\ \implies & E \left( F(X) \right) = E \int_{0}^{t} \left( f F_{x} + {{ 1 } \over { 2 }} g^{2} F_{xx} \right) ds + 0 & \because \star \\ \implies & {{ d E (F) } \over { dt }} = E \left[ f F_{x} + {{ 1 } \over { 2 }} g^{2} F_{xx} \right] \end{align*}


Part 2. p(t,x)p (t,x)の登場

一方、F(X)F(X)の期待値は、tt時点でのXtX_{t}の確率密度関数p(t,x)p (t,x)に関してRp(t,x)F(x)dx\int_{\mathbb{R}} p(t,x) F(x) dxのように表現できるので、 ddtE(F)=E[fFx+12g2Fxx]    ddtp(t,x)F(x)dx=p(t,x)[fFx+12g2Fxx]dx \begin{align*} {{ d } \over { dt } } E (F) =& E \left[ f F_{x} + {{ 1 } \over { 2 }} g^{2} F_{xx} \right] \\ \implies {{ d } \over { dt }} \int_{-\infty}^{\infty} p(t,x) F(x) dx =& \int_{-\infty}^{\infty} p(t,x)\left[ {\color{red} f F_{x}} + {\color{blue} {{ 1 } \over { 2 }} g^{2} F_{xx} } \right] dx \end{align*} では、右辺を一つずつ部分積分で計算してみよう。


Part 3. 部分積分

p(t,±)=0p \left( t,\pm \infty \right) = 0である。初めの項p(t,x)fFxdx{\color{red} \int_{-\infty}^{\infty} p(t,x) f F_{x} dx}p(t,x)fFxdx=[p(t,x)fF(x)][p(t,x)f]xF(x)dx=00[p(t,x)f]xF(x)dx \begin{align*} & \int_{-\infty}^{\infty} p(t,x) f F_{x} dx \\ =& \left[ p (t,x) f \cdot F(x) \right]_{-\infty}^{\infty} - \int_{-\infty}^{\infty} {{ \partial \left[ p (t,x) f \right] } \over { \partial x }} F(x) dx \\ =& 0 - 0 - \int_{-\infty}^{\infty} {{ \partial \left[ p (t,x) f \right] } \over { \partial x }} F (x) dx \end{align*} FC0(R)F \in C_{0}^{\infty} \left( \mathbb{R} \right)という仮定によって、F(±)=0F \left( \pm \infty \right) = 0である。二番目の項p(t,x)12g2Fxxdx{\color{blue} \int_{-\infty}^{\infty} p(t,x) {{ 1 } \over { 2 }} g^{2} F_{xx} dx}は、部分積分を二度行うことで p(t,x)12g2Fxxdx=[p(t,x)12g2Fx(x)]12[p(t,x)g2]xFx(x)dx=0012[p(t,x)g2]xFx(x)dx=12[[p(t,x)g2]xF(x)]+122[p(t,x)g2]x2F(x)dx=0+0+122[p(t,x)g2]x2F(x)dx \begin{align*} & \int_{-\infty}^{\infty} p(t,x) {{ 1 } \over { 2 }} g^{2} F_{xx} dx \\ =& \left[ p (t,x) {{ 1 } \over { 2 }} g^{2} \cdot F_{x} (x) \right]_{-\infty}^{\infty} - {{ 1 } \over { 2 }} \int_{-\infty}^{\infty} {{ \partial \left[ p (t,x) g^{2} \right] } \over { \partial x }} F_{x} (x) dx \\ =& 0 - 0 - {{ 1 } \over { 2 }} \int_{-\infty}^{\infty} {{ \partial \left[ p (t,x) g^{2} \right] } \over { \partial x }} F_{x} (x) dx \\ =& - {{ 1 } \over { 2 }} \left[ {{ \partial \left[ p (t,x) g^{2} \right] } \over { \partial x }} F (x) \right]_{-\infty}^{\infty} + {{ 1 } \over { 2 }} \int_{-\infty}^{\infty} {{ \partial^{2} \left[ p (t,x) g^{2} \right] } \over { \partial x^{2} }} F (x) dx \\ =& - 0 + 0 + {{ 1 } \over { 2 }} \int_{-\infty}^{\infty} {{ \partial^{2} \left[ p (t,x) g^{2} \right] } \over { \partial x^{2} }} F (x) dx \end{align*}


Part 4.

p(t,x)tF(x)dx=ddtp(t,x)F(x)dx=p(t,x)[fFx+12g2Fxx]dx=[p(t,x)f]xF(x)dx+122[p(t,x)g2]x2F(x)dx \begin{align*} & \int_{-\infty}^{\infty} {{ \partial p(t,x) } \over { \partial t }} F(x) dx \\ =& {{ d } \over { dt }} \int_{-\infty}^{\infty} p(t,x) F(x) dx \\ =& \int_{-\infty}^{\infty} p(t,x)\left[ {\color{red} f F_{x}} + {\color{blue} {{ 1 } \over { 2 }} g^{2} F_{xx} } \right] dx \\ =& - \int_{-\infty}^{\infty} {{ \partial \left[ p (t,x) f \right] } \over { \partial x }} F (x) dx + {{ 1 } \over { 2 }} \int_{-\infty}^{\infty} {{ \partial^{2} \left[ p (t,x) g^{2} \right] } \over { \partial x^{2} }} F (x) dx \end{align*} 第一行を左側に、最後の行を左側に持ってくると、次のようになる。 [p(t,x)t([p(t,x)f]x+122[p(t,x)g2]x2)]F(x)dx=0 \int_{-\infty}^{\infty} \left[ {{ \partial p(t,x) } \over { \partial t }} - \left( - {{ \partial \left[ p (t,x) f \right] } \over { \partial x }} + {{ 1 } \over { 2 }} {{ \partial^{2} \left[ p (t,x) g^{2} \right] } \over { \partial x^{2} }} \right) \right] F(x) dx = 0 上記の積分はすべてのFC0(R)F \in C_{0}^{\infty} \left( \mathbb{R} \right)に対して成立するため、括弧の中が00となり、求めていた偏微分方程式を得る。 p(t,x)t=[p(t,x)f(t,x)]x+122[p(t,x)(g(t,x))2]x2 {{ \partial p(t,x) } \over { \partial t }} = - {{ \partial \left[ p(t,x) f(t,x) \right] } \over { \partial x }} + {{ 1 } \over { 2 }} {{ \partial^{2} \left[ p(t,x) \left( g(t,x) \right)^{2} \right] } \over { \partial x^{2} }}

参照